Rödd kirkjunnar og flóttafólk

23. júní 2020

Rödd kirkjunnar og flóttafólk

Starfshópur þjóðkirkjunnar um málefni flóttamanna skilaði inn vandaðri umsögn. Frá vinstri: sr. Magnús Björn, sr. Eva Björk, sr. Toshiki, sr. Ása Laufey, sr. Hjalti Jón og dr. Kjartan.

Fyrir alþingi liggur stjórnarfrumvarp um útlendinga og atvinnuréttindi þeirra, sjá hér.

Ekki er ljóst hver afdrif stjórnarfrumvarpsins verða þar sem þingi lýkur innan nokkurra daga. Í gær var haft eftir Birgi Ármannssyni, þingflokksformanni Sjálfstæðisflokksins, að ekki væri útlit fyrir því að umrætt stjórnarfrumvarp fengi afgreiðslu á þessu þingi.

Samkvæmt venju eru þingmál send til fjölda stofnana til umsagnar en í raun geta allir sem vilja sent inn umsagnir um einstök mál og tjáð skoðun sína.

Mörg samtök og hópar höfðu sitthvað við stjórnarfrumvarpið að athuga. Má þar nefna Barnaheill, Kvenréttindafélag Íslands, Rauða kross Íslands, Siðfræðistofnun Háskóla Íslands og starfshóp þjóðkirkjunnar um málefni flóttafólks.

Greinargerð starfshóps þjóðkirkjunnar er vönduð og rökföst. Hópurinn gerir ýmsar alvarlegar athugasemdir við stjórnarfrumvarpið. Hér er öll greinargerðin.

Í inngangsorðum sínum segir hópurinn:

Ýkja upp og ýfa „Margt í frumvarpi því sem hér er til umfjöllunar er ekki til þess fallið að bæta umgjörðina utan um þennan málaflokk, virðist ekki til þess að mæta fólki og milda áföll þeirra með sjálfsögð mannréttindi allra manneskja að leiðarljósi. Heldur virðist sem hættan sé sú að breytingar þessar muni fremur geta átt þátt í því að ýkja upp og ýfa fyrirliggjandi áföll þeirra einstaklinga sem hingað leita eftir skjóli.“

Hópnum finnst stjórnarfrumvarpið skjóta skökku við ágæta framgöngu stjórnvalda sem hann telur hafa komið fram þegar horft væri til viðbragða við kórónuveirufaraldrinum. Þar hafi mannúð, mannvirðing og miskunnsemi, verið í fyrirrúmi. Stjórnarfrumvarpið beri hins með sér í mörgum greinum skort á mannréttindum útlendinga sem koma til landsins.

Þegar gerðar eru athugasemdir við þingmál verða þær að skoðast í heildarsamhengi málsins. Það gerir starfshópurinn þjóðkirkjunnar með ágætum en þrátt fyrir það getur verið erfitt að gera grein fyrir þeim í stuttu máli. Þess vegna er áhugasömum lesendum ráðlagt að bera saman stjórnarfrumvarpið og athugasemdir starfshópsins – sem og annarra er gera athugasemdir ef áhugi er mikill og tími vinnst til.

Í athugasemdum starfshóps kirkjunnar koma fram með skýrum hætti siðferðisviðhorf á kristnum grunni. Hópurinn staðhæfir til að mynda að breyting á 33. gr. frumvarps um útlendinga þar sem Útlendingastofnun sé heimilað:

„að skerða eða fella niður þjónustu samkvæmt grein þessari þegar fyrir liggur framkvæmdarhæf ákvörðun,“ brjóti í bága við kristilegt siðgæði og miskunnsemi.

Og afleiðingarnar séu:

„ófyrirséðar, en afar dýrkeyptar fyrir fólk sem fór ekki sjálfviljugt frá sínu heimalandi, heldur var að flýja óþolandi og óbærilegar aðstæður.“

Það kemur glögglega fram hjá starfshópnum að þau þekkja málaflokkinn afar vel og í raun frá allt öðru sjónarhorni heldur en yfirvöld eða í gegnum starf á vettvangi – eða með öðrum orðum: á þjónustuvettvangi kirkjunnar. Þetta kemur í ljós í umfjöllun þeirra:

„Þegar við hlustum á þessa einstaklinga byrjum við að skilja hve margvíslegar ástæður eru til staðar sem valda því að viðkomandi koma hingað til Íslands þrátt fyrir landvistarleyfi á Grikklandi eða Ítalíu. Sumar þeirra eru, að okkar mati, svo alvarlegar og sterkar að við teljum að umsóknirnar ættu að vera teknar til efnismeðferðar.“

Þess vegna er gagnrýni þeirra afar ákveðin og byggir á kristnum kærleika andspænis einbeittum vilja yfirvalda um að draga úr fjölgun umsókna og að beita Dyflinnarreglugerðinni þegar þess er kostur. Hópurinn er ekki í vafa um að stjórnvöld hljóti að hafa upplýsingar um aðstæður flóttafólks í löndum á borð við Grikkland, Ítalíu, Ungverjarlandi eða Búlgaríu – og ályktar svo:

„verðum við að telja að þau kjósi að horfa framhjá þeim.“

Þau telja að ekki sé hægt að sætta sig við slík vinnubrögð og:

„horfa framhjá mannréttindum fólks á flótta auk þess að virða ekki hugsjónir um samstarf innan álfunnar allrar í málaflokknum.“

Starfshópurinn gerir athugasemd við þá grein frumvarpsins sem hljóðar svo:

15. gr. 1. málsl. 1. mgr. 48. gr. laganna orðast svo: Heimilt er að afturkalla veitingu alþjóðlegrar verndar skv. 37., 39., 43. og 45. gr. ef.

Þessi lagagrein er skólabókadæmi fyrir venjulegan lesanda sem botnar lítið í henni einni og sér. Hér þyrfti nokkrar pælingar til að átta sig á því um hvað þetta snýst. Lagavangaveltur sem ekki eru á færi allra – skoða tilgreindar lagagreinar og bera saman. Skoða líka athugasemdina við breytingartillöguna í frumvarpinu sjálfu. Starfshópurinn kemur að kjarna málsins sem er sá að breyting þessi snýst um (það sem almennum lesanda datt kannski síst í hug): takmörkun á fjölskyldusameiningu. Og hann setur þetta í kristilegt samhengi eins og vera ber:

„Við sem kristnir einstaklingar og kirkja metum mikilvægi fjölskyldu- og fjölskyldulífs mikils. Manneskjan er tengslavera og í augum hins kristna er fjölskyldan í eðli sínu blessun Guðs. Eilíft þakkarefni á sama tíma og málefni fjölskyldunnar geta valdið margvíslegum áhyggjum, sorg og/eða erfiðleikum. Þetta á við, hvort sem við hugsum um okkur sjálf eða aðstæður fólks á flótta. Á samkomum í kirkjunni heyrum við af áhyggjum fólks af fjölskyldu sinni í heimalandinu. Heyrum af þrá fólks eftir að hitta fjölskyldu sína eða af voninni um að geta átt líf saman á ný. Þess vegna teljum við að það sé mikilvægt og á að vera forgangsatriði að flóttafólk, sem öðlast hefur landvistarleyfi á Íslandi, geti notið þess sem mest og best að lifa með fjölskyldu sinni. Okkur þykir því mikilvægt að fjölskyldumeðlimir viðkomandi fái að koma frá heimalandi þeirra til Íslands.“

Og þau spyrja: Er þetta nauðsynlegt?

Þau benda á að skilgreiningar á fjölskyldutengslum nánustu fjölskyldu geti verið verið ólíkar.

„Við viljum benda á að sambúð án giftingar þykir mjög framandi í mörgum löndum og svæðum í heiminum. Einnig að sambúð með öldruðum foreldrum er mun algengari á ákveðnum menningarsvæðum en á Íslandi.“

Í lokin víkur hópurinn að Dyflinnarreglugerðinni og segir:

„Mikilvægt er að undirstrika að Dyflinnarreglugerðin er heimild. Stjórnvöld mega sýna fólki í neyð mannúð þó að þau hafi fengið alþjóðlega vernd í landi sem er ófært um að gefa þeim möguleika á mannsæmandi lífi. Þess vegna finnst okkur skjóta skökku við ef hin nýju lög minnka mannúð Íslands gagnvart fólki í slíkri stöðu. Íslenskur almenningur vill það ekki.“

Starfshópur þjóðkirkjunnar um málefni flóttafólks hefur komið vönduðum og vel rökstuddum athugasemdum sínum til skila um mikilvægan málaflokk svo eftir er tekið.

Í starfshópnum eru þau: sr. Ása Laufey Sæmundsdóttir, sr. Eva Björk Valdimarsdóttir, sr. Hjalti Jón Sverrisson, dr. Kjartan Jónsson, sr. Magnús Björn Björnsson, og sr. Toshiki Toma.

hsh

  • Frétt

  • Kærleiksþjónusta

  • Menning

  • Sálgæsla

  • Samfélag

  • Trúin

  • Alþjóðastarf

Sr. Stefán Már.jpg - mynd

Ályktun Presta- og djáknastefnu 2024

18. apr. 2024
...um mikilvægi barna- og unglingastarfs
Úlfastundir 5.jpg - mynd

Úlfastundir í Lágafellssókn

18. apr. 2024
...boðið upp á slátur og graut