Text: Luke 17:5-10                                                                 *Íslensk þýðing niður

Grace to you and peace from God the Father and the Lord Jesus Christ.  -Amen.

1.

Today’s Gospel begins with a request from the disciples: “Increase our faith.”

Right before today's text, Jesus was teaching the disciples: "If your brother or sister sins against you seven times a day and seven times comes back to you saying, ‘I repent,’ you must forgive them.”

Hearing this, the disciples must have thought: "It is too much for us to forgive the same person seven times in a day." And so they asked: “Increase our faith.”

So, they obviously thought that if their faith were increased, they could do as Jesus was teaching, like forgiving someone seven times a day.

And when the disciples asked this, Jesus replied: “If you have faith as small as a mustard seed—a mustard seed is like a pepper seed, it’s very small—you can say to this mulberry tree, ‘Be uprooted and planted in the sea,’ and it will obey you.”

A mulberry tree isn't actually a huge tree, but it's big enough so that birds can rest on its branches.

When we hear Jesus’s answer, we have a question: why is Jesus talking about this all of a sudden? It looks like it has nothing to do with increasing faith or anything.

Before this chapter, in Chapter 13, Jesus was using this illustration to describe the kingdom of God. He said: “What is the kingdom of God? It is like a mustard seed which a man took and planted in the garden. It grew and became a tree and the birds perched in its branches” (Lk. 13:18-19).

So, we can say—or some people are thinking—that the tree is a symbol of a place where the birds are coming, meaning it’s a metaphor for the church. And then "planted in the sea" means to "be baptized" because it’s water.

Following this logic, Jesus’s answer would mean that if you have a small amount of faith, you can even bring the congregation to baptism.

This is one understanding of this passage. I think it's too imaginative. I would simply say, if you have a very small amount of faith, you can do very big things.

But anyway, the point is, if you have a small amount of faith, you can even do more things than you are thinking now.

2.

And the next parable is about a master and a servant. I think most of us feel a kind of discomfort or a sense of disorder when we hear this parable. Something actually doesn’t fit the image of Jesus we have.

Jesus is saying: “Will he, the master, thank the servant because he did what he was told to do? So you all also, when you have done everything you are told to do, should say, ‘We are unworthy servants. We have only done our duty.’”

The master looks rather cold or lacking a feeling of thanks. And it doesn't fit our image of Jesus. Why is that? Or what does this mean?

One of the reasons we feel that way is this: In Jesus’s time, there was still slavery, which is very unfamiliar to our life, at least if you live in Western countries. Slavery is something far away from our daily life.

But in the time of Jesus, there was still slavery. And maybe this teaching of Jesus was not so difficult to understand. For the disciples, this absolute top-down relationship might have been easy to understand.

By the way, this is not the point, but the slavery in the time of Jesus was based on a purely economic status relationship, and it had nothing to do with race or ethnicity, like African people being taken as slaves in Europe or in America. It was a different form of slavery. But that is not our point today.

And one more thing that causes our discomfort from this parable is this: When we read this passage, naturally, we think the master is Jesus, and the servants are the disciples—which means us.

But before that, we have to notice this: these two words, master and servant, have a double meaning. The first meaning is that the master is God, and the servant is Jesus himself.

3.

And then next, in the second meaning, the master is Jesus, and the servants are the disciples, or us ourselves.

God is the master. Jesus was a servant. He is a great Servant of God. At the same time, Jesus is our Lord. He is our master in our lives.

If we think about this double status of Jesus, we remember some things. Jesus is the one who prepared food for 5,000 people at the lake. Jesus is the one who served his disciples at the Last Supper just before he was crucified. Jesus is the one who washed the feet of the disciples at the supper, and Jesus is the one who dared to be crucified in order to liberate us from the slavery of sin.

Jesus was truly obeying God’s order and serving us. And that same Jesus is saying that servants are doing only their duty, which they were told to do by the master.

And then we get a considerably different nuance of this parable.

The real point of this parable of the master and servant is not the attitude of the master to the servants. We shouldn't focus on the attitude of the master. The point is that the servants are doing the things their master tells them to do. That is the point.

In other words, what the servants are doing is coming from the master, which means whatever the servants do, the final responsibility belongs to the master.

The master is responsible for what his servants do.

4.

We sometimes think that because we are Christians, following Jesus, we have to do good things. We have to live a fine life as Christians, and we are always feeling a kind of anxiety: "What happens if we fail to do good things? Will God be angry? Will we be considered poor Christians?”

Sometimes we can do good things, and then we might get arrogant or boast about ourselves: “I did these fine things.” “I am a good Christian.” If we fail to do hem, we might have a disappointment with ourselves or feel down.

But more often than that, we are maybe just comparing what we're doing to what other people are doing. And then we are thinking: “Okay, I am better than him,” or “He should do better than he is doing now.” Sometimes we really become arrogant toward other people, and sometimes we can even get jealous of what other people are doing.

We are in this cycle of being arrogant and feeling down, boasting and envying. When this is happening, what is ruling us is actually our ego. We are being captured by our ego. We cannot escape from that.

Jesus is teaching us in that kind of situation. No matter if we can do fine things or if we cannot do enough, God is the one who is responsible for what we are doing. Don't be afraid, and don't be too arrogant. You just do what you are supposed to do.

Then it comes back to the first request of the disciples to increase their faith.

When the disciples were requesting this, saying, “Increase our faith,” they were being trapped by the idea that if they had stronger faith, they could do better things. If they could be stronger in faith, they would do greater work.

When they are thinking like this, it is actually a faith in themselves. If they are strong enough, if they are good enough, the matter is they themselves. Jesus says to them, "Don't lose the point, don’t worry about things that you don’t have to worry about." Just have a small faith and be obedient to God. Put your trust in God, and then while you are doing things, God is actually working through your life.

If you can do good things, it is God who is doing that. If you cannot do good things, then God is also taking responsibility for that part. What we need to do is to be loyal to Jesus and to be obedient. And then we believe that for both good things and failure, Jesus is responsible for them. That is our lives. We can be relieved in peace.

Grace of God that surpasses all understanding will keep your hearts and your minds in Christ Jesus.  -Amen.

*****

Texti: Lúkas 17:5-10           

Náð sé með yður og friður frá Guði föður og Drottni vorum Jesú Kristi.  –Amen.

1.

Guðspjall dagsins hefst með beiðni lærisveinanna: „Auktu trú okkar.“

Rétt á undan þessum texta var Jesús að kenna lærisveinunum og sagði: „Ef bróðir þinn eða systir syndgar gegn þér sjö sinnum á dag og kemur sjö sinnum aftur til þín og segir: ‘Ég iðrast,’ þá verður þú að fyrirgefa honum.“

Þegar lærisveinarnir heyrðu þetta, hafa þeir vafalaust hugsað: „Þetta er of mikið fyrir okkur — að fyrirgefa sama manni sjö sinnum á einum degi.“ Þess vegna spurðu þeir: „Auktu trú okkar.“ Þeir héldu augljóslega að ef trú þeirra yrði aukin, þá gætu þeir gert eins og Jesús kenndi, eins og að fyrirgefa einhvern sjö sinnum á dag.

En þegar lærisveinarnir báðu um þetta, svaraði Jesús: „Ef þið hafið trú eins og mustarðskorn — mustarðskorn er eins og piparkorn, mjög smátt — þá getið þið sagt við þetta mórberjatré: ‘Rífstu upp og verið plantað í sjónum,’ og það mun hlýða yður.“ Mórberjatré er ekki risavaxið tré, en samt nógu stórt til að fuglar geti hvílt sig á greinum þess.

Þegar við heyrum svar Jesú, spyrjum við okkur: Af hverju talar Jesús svona allt í einu um tré og sjó? Það virðist ekki hafa neitt að gera með að auka trú eða slíkt.

Áður í þessari bók, í 13. kafla, notaði Jesús svipað dæmi til að lýsa Guðs ríki.

Hann sagði: „Hvernig er Guðs ríki? Það er eins og mustarðskorn sem maður tók og gróðursetti í garðinum. Það óx og varð að tré og fuglarnir hreiðruðu sig í greinum þess“ (Lk. 13:18–19).

Þannig má segja — eða sumir hugsa svo — að tréð tákni stað þar sem fuglarnir koma saman, það er að segja tákn um kirkjuna. Og að það sé „gróðursett í sjónum“ geti þá merkt „að verða skírt“ því þar er vatnið.

Samkvæmt þessari hugsun myndi svar Jesú þýða: Ef þú hefur jafnvel litla trú, getur þú fært safnaðinn til skírnar.  Þetta er ein túlkun á þessum texta — mér finnst hún dálítið ímynduð. Ég myndi einfaldlega segja: Ef þú hefur jafnvel mjög litla trú, getur þú gert mjög stór verk.

En aðalatriðið er þetta: Ef þú hefur litla trú, getur þú samt gert miklu meira en þú heldur núna.

2.

Næsta dæmisaga fjallar um húsbónda og þjón.

Flest okkar finna einhvers konar óþægindi eða tilfinningu fyrir ósamræmi þegar við heyrum þessa sögu. Eitthvað passar ekki alveg við þá mynd sem við höfum af Jesú.

Jesús segir:„Ætlar húsbóndinn að þakka þjóninum fyrir það að hann gerði það sem honum var boðið að gera? Þannig skuluð þið einnig, þegar þið hafið gert allt sem yður var boðið að gera, segja: ‘Við erum einskis verðir þjónar; við höfum aðeins gert skyldu okkar.’“

Húsbóndinn virðist fremur kaldur eða sýnir ekki þakklæti. Og það passar ekki við þá mynd sem við höfum af Jesú. Af hverju er það? Eða hvað merkir þetta?

Ein ástæðan fyrir því að okkur líður svona er sú, að á tímum Jesú var þrælahald enn til staðar — sem er mjög ókunnuglegt fyrir okkar líf, a.m.k. ef maður býr í vestrænum löndum. Þrælahald er eitthvað sem er mjög fjarlægt okkar daglega lífi.

En á tímum Jesú var það enn til staðar. Þess vegna var þessi kenning líklega ekki mjög erfið fyrir lærisveinana að skilja. Fyrir þá var þetta alger yfir- og undirskipunarsamband mjög auðskilið.

Svo það sé sagt — þetta er ekki meginatriðið — þá byggðist þrælahald á tímum Jesú á hreinu efnahagslegu stöðusambandi og hafði ekkert að gera með kynþátt eða þjóðerni, eins og þegar Afríkumenn voru teknir sem þrælar í Evrópu eða Ameríku. Það var annars konar þrælahald. En þetta er ekki efni dagsins í dag.

Annað sem veldur okkur óþægindum við þessa dæmisögu er þetta:

Þegar við lesum textann, hugsum við eðlilega að húsbóndinn sé Jesús og þjónarnir séu lærisveinarnir — sem þýðir við sjálf.

En áður en við drögum þá ályktun verðum við að taka eftir þessu: Orðin húsbóndi og þjónn hafa tvöfalda merkingu. Fyrsta merkingin er sú, að húsbóndinn er Guð og þjónninn er Jesús sjálfur.

3.

Og síðan, í annarri merkingu, er húsbóndinn Jesús, en þjónarnir eru lærisveinarnir — eða við sjálf. Guð er húsbóndinn. Jesús var þjónn — hinn mikli þjónn Guðs. Á sama tíma er Jesús Drottinn okkar. Hann er húsbóndi lífs okkar.

Ef við hugsum um þessa tvíþættu stöðu Jesú, minnumst við margra hluta: Jesús er sá sem útbjó mat fyrir fimm þúsund manns við vatnið. Jesús er sá sem þjónaði lærisveinunum við síðustu kvöldmáltíðina, rétt áður en hann var krossfestur. Jesús er sá sem þvoði fætur lærisveinanna við kvöldmáltíðina. Og Jesús er sá sem þorði að láta krossfesta sig til þess að frelsa okkur undan ánauð syndarinnar.

Jesús hlýddi í raun og veru skipunum Guðs og þjónaði okkur. Og þessi sami Jesús segir, að þjónarnir séu aðeins að gera skyldu sína — það sem húsbóndinn hefur skipað þeim að gera. Þá fáum við allt aðra merkingu eða blæbrigði í þessari dæmisögu.

Aðalatriði dæmisögunnar um húsbóndann og þjónana er ekki viðhorf húsbóndans til þjónanna. Við eigum ekki að einblína á það. Kjarni málsins er sá, að þjónarnir gera það sem húsbóndinn biður þá að gera. Það er meginpunkturinn.

Með öðrum orðum: Það sem þjónarnir gera kemur frá húsbóndanum, sem merkir að hvað sem þjónarnir gera, þá liggur endanleg ábyrgð hjá húsbóndanum.

Húsbóndinn ber ábyrgð á því sem þjónarnir hans gera.

4.

Stundum hugsum við: Þar sem við erum kristin og fylgjum Jesú, verðum við að gera góða hluti. Við verðum að lifa góðu og sómasamlegu lífi sem kristnir menn, og við finnum oft fyrir ákveðinni kvíða: „Hvað gerist ef mér tekst ekki að gera góða hluti? Verður Guð reiður? Verð ég talinn slakur kristinn maður?“

Stundum tekst okkur að gera góða hluti, og þá getum við orðið hrokafull eða stolt af sjálfum okkur: „Ég gerði þessa fínu hluti.“ „Ég er góður kristinn maður.“

Ef okkur mistekst, finnum við fyrir vonbrigðum með okkur sjálf eða drögumst niður í huganum.

En oftar en ekki erum við einfaldlega að bera saman það sem við gerum við það sem aðrir gera. Og þá hugsum við: „Já, ég er betri en hann,“ eða „Hann ætti að gera betur en hann gerir núna.“ Stundum verðum við í alvöru hrokafull gagnvart öðrum, og stundum getum við jafnvel orðið afbrýðisöm út af því sem aðrir gera.

Við erum í þessum vítahring: að verða hrokafull og síðan niðurdregin, að monta okkur og öfunda. Og þegar þetta gerist, er það í raun egó okkar sem ræður yfir okkur. Við erum föst í okkar eigin egó. Við getum ekki sloppið undan því.

Jesús kennir okkur inn í slíkar aðstæður: Sama hvort við getum gert góða hluti eða ekki nóg —þá er það Guð sem ber ábyrgð á því sem við gerum. Ekki vera hræddur, og ekki vera of stoltur. Gerðu einfaldlega það sem þú átt að gera.

Þá komum við aftur að fyrstu beiðni lærisveinanna: að auka trú þeirra.

Þegar lærisveinarnir báðu um þetta, sögðu þeir: „Auktu trú okkar.“ Þeir voru þá fastir í þeirri hugsun að ef þeir hefðu sterkari trú, gætu þeir gert betri hluti. Ef þeir hefðu meiri trú, gætu þeir unnið stærri verk.

En þegar þeir hugsa svona, þá er það í raun trú á sjálfa sig. Ef þeir eru nógu sterkir, ef þeir eru nógu góðir — þá snýst málið um þá sjálfa.

Jesús segir við þá: „Missið ekki sjónar á meginatriðinu. Hafið ekki áhyggjur af því sem þið þurfið ekki að hafa áhyggjur af.“ Hafið einfaldlega litla trú — og verið hlýðin Guði. Treystið Guði, og meðan þið framkvæmið hlutina, þá er það Guð sem vinnur í gegnum líf ykkar.

Ef þér tekst að gera góða hluti, þá er það Guð sem gerir það. Ef þér tekst það ekki, þá ber Guð líka ábyrgð á þeim hluta. Það sem við þurfum að gera, er að vera trú Jesú og hlýðin. Og við trúum því að bæði í velgengni og mistökum sé Jesús sá sem ber ábyrgðina.

Það er líf okkar. Við megum hvílast í friði.

Náð Guðs, sem er æðri allri skilning, varðveiti hjörtu yðar og huga yðar í Kristi Jesú. -Amen.

*Þýdd af Chat GPT 5.0