Þorvaldur Víðisson

24. apríl 2022

• 1. sunnudagur eftir páska (quasimodogeniti)

Jes. 43:8-13

1.Jóh.5:4-12

Jóh. 20:19-31

Biðjum:

Þinn andi, Guð, mitt endurfæði sinni

og í mér skapi hjarta nýtt og gott,

er aftur verði eftir líking þinni

og ávallt beri þinnar myndar vott. (Sálmabókin 332:3)

Amen.

Náð sé með yður og friður frá Guði föður vorum og Drottni Jesú Kristi. Amen.

Friður

Textar kirkjuársins veita okkur samfylgd með Jesú. Í gegnum frásagnirnar fáum við að fylgja Jesú á lífsveginum, allt frá fæðingu hans til dauða.

Stórhátíðir kirkjuársins marka þá viðburði, fæðingu Jesú á jólum og krossfestingu og dauða Jesú í dymbilviku, og síðan upprisu á páskum.

Frásagnir páskanna ögra hinum augljósu staðreyndum lífsins um endalok og dauða, með boðskap um upprisu og eilíft líf.

Í kjölfar reynslu sorgar og missis, áfalls, er lærisveinarnir misstu læriföður sinn, mætir hann þeim upprisinn í guðspjallatexta dagsins.

Hann kemur til þeirra, þar sem þeir höfðu safnast saman á bak við luktar dyr, óttaslegnir við yfirvöldin, þar sem þeim hlyti einnig að stafa hætta af ráðandi öflum samfélagsins, fyrst lærifaðir þeirra hafði verið tekinn af lífi á svo hrottafenginn máta.

Fyrsta orðið sem Jesús segir við þá er, friður. Það er í raun bæn, sem hann biður fyrir þeim, friður sé með yður. Megi friðurinn vera ykkar reynsla. Friður sé með þér.

Megi friðurinn hrekja óttann á brott, megi friðurinn vera reynsla manna, ávallt.

Sending – þú færð hér með hlutverk

Á sama hátt og Jesús sinnti því hlutverki hér í heimi sem Guð faðir hafði falið honum, sendi Jesús lærisveina sína af stað til þjónustu við lífið.

Hann segir: „Eins og faðirinn hefur sent mig, sendi ég ykkur.“

Að fylgja Jesú í lífinu er að taka við þeirri köllun, taka við því hlutverki að vera lærisveinn hans hér í heimi, vera til þjónustu reiðubúinn gagnvart náunga okkar og samfélagi, láta okkur varða um alla menn, þjóna lífinu og grósku þess og framgangi í öllum þeim fjölbreyttu myndum sem það vex fram.

Hamingja og þróttur

Við þekkjum það hve mikilvægt það er að hafa hlutverk. Þegar við finnum kröftum okkar farveg til góðs, með hvaða hætti sem það nú er, þá stuðlar slíkt að hamingju og því að þróttur okkar vex.

Þegar við höfum hlutverk og verkefnum að sinna, þá glæðir það lífið tilgangi.

Eins þegar við finnum okkur sem hluta af stærri heild.

Það getur verið á vettvangi fjölskyldunnar, íþróttafélagsins, kórsins, skátanna, Rótarý, Kvenfélagsins, æskulýðsfélagsins eða hvar annarsstaðar sem einstaklingar koma saman til að vinna að einhverju góðu og uppbyggilegu. Í slíku samhengi er gjarnan einn plús einn meira en tveir. Í slíku starfi styrkjum við hvert annað og eflum félagsauðinn og samfélagið verður stærra og betra.

Stærra samhengið

Svo er það samfélagið á vettvangi kirkjunnar. Í hinu stærra samhengi þá erum við einnig hluti af kirkjunni í heiminum, þeim öllum sem fylgja vilja Jesú á veginum og fara að fordæmi hans. Þar eru allir kristnir sem systkini, óháð trúfélagsskráningu og kirkjudeildum. Biblían á ýmis hugtök til að lýsa þessu, sem eru okkur kannski framandi í nútímanum, eins og samfélag trúaðra, allir heilagir, og þannig mætti áfram telja.

Ritarar Biblíunnar gerðu sér sem sagt grein fyrir mikilvægi þessa, þ.e.a.s. að við hefðum hlutverk hér í heimi og verkefnum að sinna, gagnvart hvert öðru og samfélaginu, og einnig því að saman eflum við félagsauðinn til góðs fyrir alla.

Hvað hétu lærisveinarnir? Tómas var einn af þeim

Í Jóhannesarguðspjalli er enginn nafnalisti yfir lærisveinana tólf. Í hinum guðspjöllunum eru nafnalistar, en þeim ber ekki alveg saman. Í Mattheusarguðspjalli eru nöfn lærisveinanna tólf eftirfarandi: Símon Pétur, Andrés bróðir hans, Jakob Sebedeusson og Jóhannes bróðir hans, Filippus og Bartólómeus, Tómas og Matteus tollheimtumaður, Jakob Alfeusson og Taddeus, Símon vandlætari og Júdas Ískaríot.

Markúsarguðspjall er samhljóða Mattheusi að þessu leiti, en í Lúkasarguðspjalli er getið um Júdas Jakobsson, í stað Taddeusar.

Sjálfsagt væri hægt að kafa frekar ofan í þessa nafnalista og þennan mismun, en ekki verður það gert í þessum fáu orðum hér.

Fjöldi lærisveinanna hefur ekki verið tilviljun. Talan tólf hefur margvíslegar skírskotanir í hinu Biblíulega samhengi. Ættkvíslir Ísraels voru einnig tólf. Í mettunarfrásögum guðspjallanna er Jesús mettar fjöldann með fimm brauðum og tveimur fiskum, eru leyfarnir tólf fulla körfur.

Talan tólf skýrskotar til heildarinnar, heimsins alls.

Eiginleikar lærisveinanna einnig, skírskota til allra manna.

Pétur, sem Jesús sagðist myndi byggja kirkju sína á, var alltaf fljótur að trúa. Þegar Jesús kom gangandi til þeirra á vatninu steig hann úr bátnum og gekk til móts við Jesú á vatninu, en þegar óttinn greip hann, tók hann að sökkva.

Tómas lærisveinn, er sá lærisveinn sem stendur fyrir gagnrýna hugsun.

Hvaða vitleysa var þetta eiginlega, varðandi upprisuna, hann þurfti sönnun, hann þurfti að sjá, rannsaka sjálfur og þreifa á.

„Sjái ég ekki naglaförin í höndum hans og geti sett fingur minn í naglaförin og lagt hönd mína í síðu hans, mun ég alls ekki trúa.“

Mikið skil ég þessa afstöðu vel.

Tómas var lengi minn uppáhalds lærisveinn, þ.e.a.s. ef hægt er að eiga sér uppáhalds lærisvein. Mér þykir hann svo mannlegur, mér þykir hann bera fram svo jarðbundar og eðlilegar spurningar.

Kristin trú er í senn jarðbundin, en einnig er hún himnesk og andleg.

Friður og sæla

Tómas missti af. Hann var ekki á staðnum þegar Jesús kom, þess vegna brást hann svona við. Hann trúði ekki orðum vina sinna, heldur þurfti að fá að reyna þetta á eigin skinni.

Stundum er það svo að við þurfum að fá að reyna hlutina á okkar eigin skinni. Stundum er ekki nóg að læra af reynslu annarra. Stundum þurfum við að eiga reynsluna sjálf, til þess að einhver lærdómur eða viska sitji eftir hjá okkur og hafi áhrif á líf okkar.

Hann bað og vildi öðlast þá reynslu og Jesús svaraði.

Jesús svaraði bæninni

Jesús svaraði Tómasi nákvæmlega á þann máta sem Tómas þurfti á að halda. Aftur kom Jesús til þeirra, og stendur mitt á meðal þeirra, þar sem þeir voru saman á bak við luktar dyr. Aftur biður hann þeim friðar og síðan býður hann Tómasi að snerta sárin og vera ekki vantrúaður heldur trúaður.

Svo segir Jesús við hann:

„Þú trúir af því þú hefur séð mig. Sælir eru þeir sem hafa ekki séð en trúa þó.“

Trú í þessum skilningi veitir ákveðið grundvallartraust til heimsins, veitir frið og ró, veitir sannfæringu um að allt muni fara vel að lokum.

Eitt sinn kom ég að sjúkrabeði þar sem manneskja var að vakna eftir að hafa með pillum reynt að stytta sér aldur, kvöldið áður.

Spurningin sem viðkomandi vildi bera upp við prestinn unga, sem var s.s. ungur þá var, hvernig get ég öðlast trú?

Gagnvart þessum aðstæðum og slíkri spurningu fann ég á þeim tíma fyrir gríðarlegum vanmætti. Hvað gat ég svo sem sagt, hverju gat ég miðlað þarna?

Við vorum þarna tveir, ég og hr. Karl, fyrrum biskup. Hann varð fyrri til og svaraði: „Hefur þú prófað að spenna saman greipar?“

„Nei, ég get það ekki“ var svarið.

Á þeim nótum ræddum við saman, en að lokum bað viðkomandi okkur að leiða þarna bænastund, sem við gerðum.

Að rækta trúna, getur verið spurning upp á líf eða dauða. Getur verið spurning um það hvort við finnum merkingu og tilgang í lífinu.
 

Að læra af reynslu annarra

Tómas lærisveinn er stundum kallaður lærisveinninn efasemdafulli. Ég myndi frekar vilja kalla hann lærisveininn sem staðfestir fyrir okkur að gagnrýnin hugsun er hluti af trúarlífinu.

Að beita gagnrýninni hugsun er auðvitað liður í því að þroskast og vaxa. Við tökum ekki hverju sem er sem heilögum sannleika, við reynum og prófum þær „staðreyndir“ sem blasa við okkur, mátum þær við lífsreynsluna.

Í gegnum reynslu annarra getum við einnig lært. Sumt er óþarfi að prófa, sumt er mikilvægt að sleppa og láta nægja að læra af reynslu annarra.

Ekklesía, þýðir samfélag

Gríska orðið ekklesía, sem stundum er þýtt sem kirkja, vísar ekki til steinsteypunnar eða húsnæðisins, heldur samfélags trúaðra, fólksins sem kemur saman í Jesú nafni. Kirkjan er samfélag fólks um trú, von og kærleika. Jesús Kristur andaði á lærisveina sína, eins og segir í textanum, og sagði: „Meðtakið heilagan anda.“

Þeirra og okkar er síðan að fara út og lifa þann kærleiksboðskap, boða endurlausn og kærleikssamfélag.

Það samfélag kemur saman um Guðs orð og Guðs borð. Það samfélag syngur Guði dýrð í gömlum og nýjum sálmum. Það samfélag biður saman, fyrir öðrum, og fyrir öllum. Það samfélag lyftir upp orðinu sem gefur líf og ljós. Það samfélag fylgir einnig orði Jesú, með verkum sínum, í þeirri kærleiksþjónustu sem birtist í starfi kirkjunnar, Hjálparstarfi, neyðaraðstoð, þegar fólk á flótta er boðið velkomið inn á heimili okkar, þegar ávallt er opnað fyrir þeim sem finna sig fyrir utan, þar sem allir eru velkomnir og hver einstaklingur er ómetanlega verðmætur. Þar er kirkjan að störfum.

Kirkjan starfar í trausti fyrirheita Jesú um nærveru. Hann segir: „Ég er með yður alla daga, allt til enda veraldar.“ Hann mætir öllum sem biðja, jafnvel bak við luktar dyr. Jafnvel inn í lokuð hjörtu, þar sem hann vill veita náð sína og kærleika, blessun og styrk. Guð gefi okkur náð sína til að taka á móti honum og vera sem verkfæri hans hér í heimi.

Dýrð sé Guði, föður og syni og heilögum anda, svo sem var í upphafi er og verður um aldir alda. Amen.

Takið postullegri kveðju: 

Náðin Drottins vors Jesú Krists, kærleiki Guðs og samfélag heilags anda sé og veri með yður öllum. Amen. 

Guðsþjónusta í Bústaðakirkju 1. sd. í páskatímanum, 24. apríl 2022