Þorvaldur Víðisson

29. maí 2025

• Uppstigningardagur

Náð sé með yður og friður frá Guði föður vorum og Drottni Jesú Kristi. Amen.

Hið þekkta og hið óþekkta

Að eiga samfylgd við Jesú er að eiga samfylgd við hið góða. Samfylgdin við Jesú veitir öryggi. Samfylgdin við Jesú veitir öryggi, einnig þegar lífsvegurinn liggur þangað sem þekking og reynsla mannsins nær ekki.

Í samhengi Biblíunnar er himininn andstæða jarðarinnar, þ.e. himininn er utan mannlegrar reynslu. Við tölum um himinn og jörð. Jörðin þar sem maðurinn býr, himininn utan mannlegrar seilingar, svona í stórum dráttum. Í Faðir vorinu segjum við: „Faðir vor, þú sem ert á himnum, helgist þitt nafn, til komi þitt ríki, verði þinn vilji, svo á jörðu sem á himni … .“

… svo á jörðu sem á himni.

Bæði hér á jörðu sem og utan hins mannlega reynsluheims.

Jesús býður okkur samfylgd í gegnum allt hið þekkta, þ.e. það sem mætir okkur hér á jörðinni, en einnig í gegnum allt hið óþekkta, þess sem er handan mannlegrar reynslu, reynslu sem bíður okkur hugsanlega síðar. Þangað liggur einnig leið Jesú og hann býður okkur að slást með í för. Og með Jesú í för, þá þurfum við ekki að óttast, ekki heldur hið óþekkta.

Jesús varðar alla þætti lífsins og veitir okkur samfylgd, einnig þangað sem þekking okkar og reynsluheimur nær ekki.

Uppstigning

Boðskap uppstigningardags skil ég á einhvern slíkan máta. Við fylgjum Jesú frá fæðingu á jólum til upprisu á páskum. Og ekki nóg með það heldur til uppstigningar á uppstigningardegi. Og skilaboðin: Jú, að Jesús veitir okkur öryggi og samfylgd eftir öllum þessum stígum. Við þurfum ekki að óttast, því Jesús hefur verið hér áður, og fylgir okkur á veginum.

Hvernig skilur þú boðskap uppstigningardagsins?

Hvað eru textar dagsins að miðla okkur? Eru þetta atriði sem skipta okkur máli?

Samhengið

Markúsarguðspjall greinir frá því að Jesús hafi birst lærisveinunum ellefu. Í samhengið ævisögu Jesú birtist hann þeim þarna eftir upprisuna. Upprisan er þarna miðlæg, krossfestingin og upprisan er þarna hið stóra samhengi, sem átti sér stað 40 dögum áður.

Þetta hefur verið mikil rússíbanareið, fyrir lærisveinanna. Og þarna hughreystir Jesús þá áfram og hvetur til góðra verka. Hann stappar í þá stálinu og segir þeim að halda af stað. Halda af stað til að prédika fagnaðarerindið.

Þeir voru ellefu.

Eins og eitt lítið fótboltalið, með enga varamenn.

Þeir höfðu verið tólf. Einn af þeim tólf hafði tapað áttum, svikið, tók svo sitt eigið líf, það var Júdas Ískaríot.

Þeir voru ellefu eftir.

Þessum ellefu fól Jesú að fara út um heiminn og prédika fagnaðarerindið öllu mannkyni.

Við tölum stundum um fjöldann í kirkjunni. Það var nú ekki miklum fjölda fyrir að fara þarna í nánasta hópi Jesú, við upphaf þess stóra verks. Þetta er nú ekki stór hópur, sem fékk það gríðarmikla hlutverk að fara út um heiminn og prédika fagnaðarerindið öllu mannkyni.

En Guð var með í för. Jesús lofaði þeim samfylgd við hið góða. Guð sjálfur staðfesti með táknum boðun þeirra. Táknin sem fylgdu þeim voru öll lífgefandi, voru íklædd hugrekki og því að þjóna öðrum, lækna og hugga.

Þeir fengu því hlutverk.

Við þekkjum öll hve mikilvægt er að fá að sinna hlutverki, sem skiptir máli, hlutverki sem veitir lífinu innihald, þar sem við finnum og sjáum að það munar um okkur.

Þetta hlutverk fengu lærisveinarnir ellefu. Þeirra hlutverk var að fara um heiminn og ná til alls mannkyns. Með Guði í för, er jú ekkert ómögulegt.

Viðtakendur fagnaðarerindisins áttu síðan að halda verkinu áfram, eins og fólk hefur gert á undanförnum árþúsundum. Og þess vegna stöndum við hér.  

Allt mannkyn

Viðtakendurnir eru allt mannkynið. Það er ekki bara svo að það sé við og hinir, eða bara þessir, en ekki þessir. Viðtakendurnir eru mannkyn allt, allar manneskjur.

Fagnaðarerindið er ætlað öllum mönnum, öllum sem vilja taka við því og lifa í samfylgd við hið góða.

Það er ekki bara einhverjir útvaldir, heldur allir, allt fólk, alls staðar og alltaf. Allt fólk sem tilbúið er að nýta líf sitt sem farveg fyrir hið góða. Allt fólk sem glímir við Guð, allt fólk sem tekst á við stóru spurningar lífsins og glímir við tilganginn, glímir af hugrekki við þau verkefni sem blasa við. Þau verkefni sem snúa að því að lifa í friði, koma á sátt, sýna mildi, auðsýna auðmýkt. Sjá hag samferðarfólksins borgið, ekki síður en eigin hag, fórna og fyrirgefa.

Ísrael

Hugtakið Ísrael heyrum við í þessu samhengi, hér í textum dagsins, í Postulasögunni og einnig vísa hinir textarnir til þess. Hugtakið Ísrael heyrum við einnig í fréttum dagsins. Það er sama Ísrael sem um er að ræða.

Fréttir dagsins af athöfnum Ísraels vekja manni viðbjóð, stríðsreksturinn og ofbeldið er svo yfirgengilegt. Barnadráp og síðan er skorti og hungri beitt sem stríðstóli gagnvart heilli þjóð. Þetta þekkjum við í gegnum fréttir dagsins. Staðan vekur hjá okkur vanmátt, en hugur allra sem hugsa og biðja, er hjá þeim öllum sem líða.  

Í samhengi Biblíunnar er það Jakob, Ísaksson, Abrahamssonar, sem fær það nýja nafn, Ísrael, sökum þess að Jakob glímdi við Guð og menn og vann sigur. Þar er rót nafnsins, hugtaksins, Ísraels, á síðum Biblíunnar.

Jakobsglíman.

Jakob fær síðan, í kjölfar glímunnar, það sama fyrirheiti og Abraham hafði áður fengið. Hann verði faðir konunga, fái landið sem Abraham var falið. En tilgangurinn, jú, sá sami og áður, að vera öðrum blessun.

Glíman hefur það að marki að vera öðrum blessun. Vera öðrum, ekki bara sinni fjölskyldu, sínum vinum, sínum ættbálki, heldur öllum, blessun, hér í heiminum.

Það er einmitt glíman, að vera öðrum blessun. Það er lífsins glíma.

Það að glíma við tilgang lífsins, merkingu, stóru spurningarnar, það að lifa hér í heiminum með það hlutverk að vera öðrum til blessunar. Það sama hlutverk hafa kristnir hér í heimi. Það sama hlutverk hefur kristin kirkja að vera öðrum blessun. Við eigum að vera hvert öðru og öllum mönnum blessun. Vera öðrum ljós, sýna fórnfýsi og fyrirgefningu, líkt og Kristur sjálfur, gerði á krossinum.  

Svo fylgjum við Ísrael eftir á síðum Biblíunnar, þar sem þjóðinni gengur það mjög misjafnlega að vera öðrum blessun. Þeim gengur það misjafnlega þar og þeim hefur gengið það mjög misjafnlega í sögu heimsins, og einnig í dag.

Blessun Guðs felur í sér frið, kærleika, mildi, sáttargjörð, fórnfýsi og fyrirgefningu.

Að stíga upp

Fjörutíu dögum eftir páska steig Jesús upp til himna.

Með því tengir Jesús með lífi sínu himin og jörð. Með því býður Jesús okkur samfylgd hér í heimi en einnig þangað sem þekking okkar og reynsla nær ekki. Himinn og jörð. Himininn er tákn þess sem við þekkjum ekki og jörðin er tákn fyrir veruleika mannsins, í hinu Biblíulega samhengi.  

Uppstigningardagur hefur þessa þýðingu í mínum huga. Hvernig skilur þú boðskap þessa dags í okkar samhengi?

Ég held svolítið upp á orð Nelson Mandela, heitins, friðarleiðtogans í Suður Afríku, en hann sagði m.a.:

Við fæddumst til þess að sannreyna

dýrð Guðs sem í okkur býr.

Hún býr ekki bara í fáeinum á meðal okkar,

hún er í sérhverjum einstaklingi.

Og þegar við látum ljós okkar skína

gefum við, án þess að vita það,

öllum öðrum heimild

til að gjöra hið sama.

Þetta er vitanlega afleiðing fagnaðarerindisins, kjarni hins kristna kærleiksboðskapar að allir menn hafa rétt á því að lifa. Það eru hin vonarríku skilaboð sem kristnin boðar. Allir menn eru elskaðir og eiga tilverurétt. Þann sama tilverurétt og hvert og eitt okkar.

Þeir voru fáir sem lögðu af stað í samfylgd við hið góða, fjörutíu dögum eftir upprisu Jesú Krists. Boðskapurinn breiddist út líkt og hringir í lygnu vatni, sem steini hefur verið kastað út í, þar sem hringirnir stækka og stækka og breiðast út.

Fagnaðarerindið um elsku Guðs til heimsins og allra manna, fagnaðarerindið um lækningu og hugrekki, er ætlað öllum mönnum, á öllum tímum.

Tökum við því verkefni og veitum því fagnaðarerindi farveg með lífi okkar. Tökum þátt í því að miðla hinum góða boðskap til komandi kynslóða.

Dýrð sé Guði, föður og syni og heilögum anda. Svo sem var í upphafi er og verður um aldir alda. Amen. 

Uppstigningardagur, 29. maí 2025

Grensáskirkja kl. 11 og Bústaðakirkja kl. 13

Dan 7. 13-14

Post 1.1-11

Mark 16.14-20